Одговори на прашањата од Вежбанката по македонски јазик за 6 одделение

Овде можете да најдете одговори на прашањата од Вежбанката по македонски јазик за 6 одделение.

TEMA 1: Историски развој на македонскиот јазик

1.1 Историски развој

1. Најсовршеното средство за општење меѓу луѓето е јазикот .
2. индоевропско јазично семејство
3. 3 групи на јазици .
4.  

5. Полски, чешки, словачки, лужичко-српски, руски, украински, белоруски,  македонски, српски, хрватски ,словенечки, бугарски                                         
6. старословенски јазик
7. во втората половина на 9 век.
8. 2 азбуки
9. Глаголицата била создадена од Кирил Филозоф и имала вкупно 38 букви. Втората словенска азбука била создадена подоцна се викала кирилица и имала 44  букви.

2.1 Поделба на гласови

1. а, в, и, о, н /с, е, л, о/т, е, л, е, в, и, з, о, р
2. клупа: у, а/ другар: у, а/престол: е, о/ ученик: у, е, и/ училиште: у, и, е/ мисла: и, а
3. Во македонскиот јазик има 31 глас и 31 буква. Гласовите според изговорот се делат на самогласки  и согласки. При образување на самогласките (вокалите) воздушната струја не наидува на пречки. Гласовите при чиј изговор воздушната струја наидува на пречки се викаат  согласки  (консонанти). Самогласки има  5 (а, е, и, о, у), а останатите 26 се  согласки. Понекогаш гласот  р може да врши самогласна функција.
4. твр-до-гла-вост/дол-го-веч-ност/пре-гле-да/ра-дост/жолт/чис-то-кр-вен
5. итар/ вет_е_ р/двест_е_/марм _а_ лад/ тенок/ судир/ чоколадо-а/ прашок/интелигентен/ отвора/ отсутен/пијалок
6. чесен, моли, мелен, рака, зоб, бран
7. капа/море/чешла/покана/судија/мравка/корито/плива/недела/пролет
8. баба _жаба_/зелен_мелен/море_Зоре/дете _мете/борба_торба/мајка_шајка_/
9. кука _чука/жолта _голта/коцка _боцка

10. стол/ фрлач/ штрк/ штос/ круг/ слеп/ сплав/ спорт/ гној/ грозд/ долг/ жолт/ стап/ квиз/ клас/ пакт/ врат.

2.2 Поделба на согласките

1. солен/ чешел/ ограда/грклан/ краставица/ сонце/ ограда/ кукла/ потпис/ круна

3. сонантите
4. клава/ права/ сакана/ќум /смеј/касне/ плиска/  Симе / пран/ пие.
5. потпис/ просјак/ списание/ сунѓер/ шамиче/ хипноза/ цефка/ тропа/ ќофте/ круша/ чука/ шампон/ шампион/ круна/ висина.
6. борба/ горчина/ брдо/ булевар/говор/ загар/ духовит/ доверба/ великан/воздух/должност/ џамлија  / животно / гребло/ јазик
7. тврдина / престол / тешкотија/ љубомора / кањон/ релјеф/ еволуција /њујорчанка/ емоција/ роман.

9. Гласовите кај кои _воздушната_ струја наидува на _пречки_ се нарекуваат _согласки_. Според треперењето на гласните жици, тие се делат на: _звучни_, везвучни_ и _сонанти. Секоја звучна согласка има свој безвучен _парник_. Единствената согласка што нема свој парник е согласката _Х_. Во македонскиот јазик има _7__ сонанти: __р_,л_, _љ, _м_, _н_, _њ_, _ј_ и тие се одликуваат со најголема _звучност_.
10. а) Согласките според звучноста се делат во 3 групи.

б) Сонантите уште се нарекуваат сонорни согласки.                                                              

в) Зборот лилјак содржи два различни сонанта.                                        

г) Согласките з, д, ѓ се звучни.

д) Парник на гласот ѕ е  ц.

ѓ) Гласот х  нема свој звучен парник.                                                            

е) Безвучни согласки се ч, с, ф.                       

ж) Парник на гласот ш  е  ж.                                                           

з) Гласот ј е  сонант                           

ѕ) Ако г во тага го замениме            со неговиот парник добиваме така.

12. октопод, марама, триаголник, зебра, овца, глагол, самогласка, придавка, именка, рогови, небо, шест

2.3 Акцент. Правила на акцентирање

1. Нагласувањето на одреден слог во зборот се нарекува _акцент_. Македонскиот акцент е __третосложен_. Динамиката на акцентот се добива од силината на гласовниот удар врз определен слог. Определеноста на акцентот означува дека зборовите се акцентираат__на точно определен слог_, т.е. на точно определено место. Повеќесложните зборови се акцентираат_на третиот_слог_ од крајот на зборот, _двосложните зборови_ на вториот слог од крајот на зборот, а едносложните зборови се акцентираат__на единствениот слог__. Со зголемувањето на зборот се __поместува__ и акцентот со цел да го задржи правилото на акцентирање.
2. алатка/перце/порти/скица/спикер/бакнеж/бостан/ветер/балон/вештер/доктор/ боксер/ ѓердан/екипаж/жалба/цреша/торба/ѕидар/јагне/камен/масло/одрон /круша/борба
3. трикатница /разговор/слогови/ револуција/ дедовци/проверува/воденичар/верверица/   телевизор/гасеница/работници/студенти    /дневник/ длабочина/ работа/приближува / градинар/граматика/ ластовица/ лубеница/
4. вилицата/ заштедата/ влечкава/висината/подарокон / скијањето / јадицана/ колачево/ темнината/ сплавов/проблемите/ бранови/краставицата/ заканата.       
5. разоди/разкопа/разработи/ расплаче/развиори/претпладне/претчувство/ предвесник/предговор/ претходник
6. грешкá/ касанúца/ дóлжник/ éдиница/жúтелка/ зáвидлив /застанýва/кáчунка/ маскенбáл/навéднува/лажлúвец/намуртен/плóвидба/навестýвање/изненáдување.

8. а) пријател – пријателот – пријателите б) работи – работници – работниците

в) ученик – ученици – учениците        г) телевизор – телевизорот – телевизорите

д) велосипед – велосипедот – велосипедите

9. за да биде третосложен.
10. зборовен (слоговен)
11.  

ТЕМА 3: Морфологија

3.1 Морфолошка класификација на зборовите

1. брат-ство/бес-сон-ица /пчел-ар-ство/глед-ач/ во-ден / со-пат-ник/ шума-р-ство / крв-а-ви
2. со-ѕид-а/ пре- стол/ пат-ува/крај
3. старее/слабее/ исчисти/оцрне/ раззелени/стемени/разубавува/развеселува/ киселува/ водени.
4. а) прилог/модален збор/ честица/ глагол/ предлог/придавка/ именка

б) извик/ прилог/ заменка/ глагол/ честица/ глагол/ именка

в) заменка/ предлог/ заменка/ ќестица/ заменка/ глагол/ заменка/ именка.

г) именка/ глагол/ број/ придавка/ именка/ предлог/ именка/ заменка

д)прилог/ заменка/ глагол/ предлог/ придавка/ именка/ предлог/ именка

6. Именки, придавки, броеви, заменки, глаголи, прилози, предлози, сврзници, извици, честици, модални зборови.
7. Секоја-менлив (М)/ вечер- (М)/ седев-(М) /  покрај-(Н) /  прозорецот-(М) / и-(Н)/  гледав-(М)/  во-(Н) /  ѕвездите-(М)/  што- (М)/  ја-(М) /  осветлуваа-(М) / нашата-(М)/ куќа-(М). Си-(М) / мислев-(М)/ дека-(Н)/ некоја-(М)/ од -(Н)/ нив-(М)/ ќе-(Н)/ ми-(М) /даде(М)/ некаков (М)/знак(М)/ или-(Н)/ порака(М)/ од-(Н)/ неа. (М)/  Оф-(Н)/, сигурно-(Н)/ сите –(М)/знаат(М)/ колку-(Н)/ многу-(Н) /боли(М)/ оваа-(М)/ неизвесност(М)/ и (Н)/ чекање(М).
8. Именка- јаболко/ Придавка- црвена/глагол- јаде/ заменка- секој/број-три/ прилог – летово/предлог- во / извик – леле/ честица- ќе/сврзник- иако/модален збор – секако
9.  

3.2 Именки

2. а) Иван- сопствена/ вистината-апстракна.

б) тетка-општа /Париз-сопствена.

в) Верверичките-општа/ животни-општа.

г) Ивана-сопствена/ сосетка-општа/ другарка-општа.

д) Баба -општа/ година-апстракна/ Бања-општа.

ѓ) мајка -општа/салонот-општа/мебел-збирна.

4. Со членувањето се изразува определеност.

5.

7.а) Човекот постојано ме гледаше.

б) Дај ми го  пенкалото.

в) Чашата стоеше на  масата до тебе.

г) Детено постојано плаче кога ќе ме види.

д) Еве ти ја книгава.

8. а) Јас и Маја заедно ја направивме тортата.

б) Вчера ги најдов книгите стари.

в) Сите сме седнати на масата и чекаме баба Рада да ни донесе питата.

г) Зградата има 5 влеза и многу станари.

д) Иван пишуваше со пенкалото што стоеше на масата.

9. авион-от/-ов/-он; куќа-та/-ва/-на;врапче-то/-во/-но; мисли-те/-ве/-не
10. одење/ плетење/ гледање/пишување/доаѓање/ живеење/викање/копање/ спиење
11. а) Елена се плаши од летање со авион.

б) Цел час се подготвуваме за одење на излет.

в) Уживам да читам авантуристички романи

г) Секое лето одиме на берење шумски јагоди.

д) Сакам  трчање по кејот на Вардар.

12. Во дадениот текст издели ги именките и глаголските именки.

13.

13. Хоризонтално: 2.четка; 5. Филм;6. Пролет;7. Септември

Вертикално: 1.заби; 2. Часовник; 3.детство; 4. пижами.

3.3 Придавки

1. Ги објаснува и појаснува именките.
2. а) Стариот часовник на дедо уште го чувам во фиоката.

б) Вчера ја носев шарената блуза што ми ја купи мама.

в) Дедо Иљо носеше голем сламен шешир.

г) Од градската библиотека ја зедов омилената книга.

д) Од селскиот кладенец течеше студена вода.

4. Дедовиот-односна/ голема-описна/ стара-описна/ моите-заменска/ најубавите-описна/ училишниот-описна/ големата-описна/ сочни-описна/црешпва-односна/ интересни-описна/нејзините-односна/нашиот-заменска/ градски-описна/ сиот-заменска/
5. нашето__ дете _градско _ толкаво чудо _светско_

таков_ рид _песочен_                              _мојот__часовник _рачен__

_мојата__марама __свилена__               __нивната__ програма _концертна__

_сета_ височина _планинска__            _таква_ чинија _стаклена_

_онаков_ мост __дрвен___                      ____________ рид ____________

6. одговорот е индивидуален (а) Во големиот излог од старата продавница видов убави чевли.)
7. одговорот е индивидуален
8. Нашата-заменска/моето-заменска/ пластични-односна/ весело-описна/   вашиот-заменска/  детски- односна/ сламениот –односна/ нашите -заменска / минатиот –односна/ моето-заменска/  слатки –описна/  таква-заменска/ татковиот-односна/ весело  -описна/ нашите-заменска/              вашата-заменска/  мојот –заменска/  волнениот-односна / дрвените-односна/ роденденска -односна

а) _Сламениот__ шешир го купив од _вашата продавница _минатиот_ викенд.

б) На _мојот__ велосипед можат да се стават __пластичните__ топки бидејќи ќе ни требаат за __роденденската__ забава.

в) Долго седевме на _дрвените__ столчиња и _весело_ се потсетувавме на _нашите_ _детски_ палавштини.

г) Одамна го немаше посетено __татковиот__ дом и тоа му причинуваше _таква__ болка што му ги стегаше градите.

д) _Волнениот_ шал што ми го плетеше _мојата__ баба ми буди __слатки__ спомени од _моето_ детство.

10. 1. (двојна)/2. (најлош)/ 3. (креативен)/ 4. (зборлеста)/ 5. (мистериозен)/ 6. (сиромав)/(сламен)/ 8. (нашите)/ 9. (суперлативизирана)/ 10. (доминантен)/ 11. (моја)/ 12. (поубаво)/ 13. (највесела)/ 14. (глинен)/ 15. (волнена)/ 16. (златен).

ЛАВИРИНТ

1. низок/ 2. слично со СКАПО, 3. Железен/ 4. / 5. Свилена/ 6. Уличен/ 7. Полжав/ 8. Заменска/ 9. 2/ 10. Здодевен/ 11. Гладен/ 12. Жирафа/13. Млечни/ 14. Близок/ 15. легален/ 16. Вистинит/ 17. (радосен)/ 18. Железни/ 19. Фотелја/20. Дебело/21. Високиот/22. зелените долини/ 23. Маса/ 24. Ефтин/ 25. (огнен)/26. (странски)/ 27. Стаклен/28. (ограничено време)/ 29. Ладен/ 30. Зајак/ 31. Малку/ 32. Асфалтиран/ 33. Чанта/34. (веродостоен)/35. (силен)/36. Вистинит/37. Петел/38. Модерни/ 39. (паметен)/40. најБРЗ/ 41. Дрво/42. (наивен)/ 43. По-/ 44. Вториот/ 45. (позитив, компаратив, суперлатив)/46. КРАЈ

3.4 Глаголи

1. Глаголите се зборови што _означуваат дејство_ или состојба. Од глаголот го дознаваме __времето__ во кое се врши, се вршело или ќе се врши дејството. Во зависност од тоа глаголите се наоѓаат во _минато_, _сегашно_ и _идно_ време. Освен што го објаснуваат времето во кое се врши глаголското дејство, глаголите покажуваат и кое _лице_ го врши дејството.
2.  

4. а) Ние (имаме) многу слики во дневната соба.

б) Јас половина час (чекам) ред базенот.

в) Татко ми вчера (купи) праски и вие сите ги (изедовте).

г) Маре сега (тргна) да (оди) на пазар за да (купи) моркови за нашиот зајак.

д) Нашите другари не ги (вратиле) книгите од минатата година.

5. учев/ плискаше/ чекореше/ сонуваа/ кажувавте/ чекоревме/ смееше/ пливав/ шеташе/ црташе

6. а) Долго време ќе одам додека го најдам.

б) Ќе Чита за тој проблем во едно списание.

в) Ќе Пишуваат статија за нејзиниот голем успех.

г)Ќе  Го отворам писмото и ќе ја дознаам вистината.

д) Игор ќе ги купи сликичките од продавницата зад аголот.

7. а) Сестра ми црташе карикатура.

б) За настанот сме можеле да гледаме филм.

в) Ù шиев облека на братучетка ми за маскенбалот.

г) Отидовме на излет и беревме полско цвеќе.

д) Го гледав натпреварот на телевизија и чекав да ми се јавиш.

8. време/ желба/ молба/ желба/ време/ молба/ време

9. го соопштува ставот на говорителот

10. 2 лице ед/множ.

11. а) заповеден/б) исказен/в) можен/г) исказен/д) заповеден/ѓ) заповеден/ е) можен/

ж) заповеден/з) исказен/ ѕ) исказен.

12. одговорот е индивидуален

ИГРА СО ГЛАГОЛИ

1. мислев/2. Утре ќе одам во парк со Ева./3. Гледај/4. Исказен 5. Тој ја следеше секоја негова постапка./6. Гледаа/ 7. Би можел да се обидеши да ме сфатиш./8. Секое утро купувам леб од најблиската продавница./9. Тагува/10. Не одам/11. 2 лице еднина и множина./ одговорот е индивидуален/13. Ќе чита за концертот во дневниот печат./14. Сонувавте/15. одговорот е индивидуален 16. Сегашно, минато, идно.17. Ја читам оваа книга./18. Идно време 19. исказен

3.5 Заменки

1. Заменки се зборови што означуваат на суштества, предмети и појави и ги заменуваат именките во текстот. Заменките можат да бидат: лични, лично-предметни и показни. Заменките се менуваат по лице и број, а во трето лице еднина тие имаат и три рода.

3. Таа/ ме/ тој/ јас/ она/ Тој/ мене/ него/ му/ го/ тоа
4. Неделава ќе одиме на долгоочекуваната трка со велосипеди. Целото одделение ќе биде таму. Ќе се чекаме на она мало ритче во паркот и оттаму ќе се симнеме покрај кејот. На патеката ќе ја почнеме трката. Децата што ќе дојдат без велосипед ќе се поделат во групи и ќе чекаат на почетокот и на крајот на патеката. Со знаменцево ќе се означи почетокот на трката. Се договоривме да нема еден победник туку сите да бидеме победници, а наградата ќе бидат колачињата што ги направи баба му на Сашо. Така ќе го поминеме овој викенд во дружење, смеа и рекреација.
5. Синовите на овој човек не биле сложни и постојано се карале. Откако тој не успеал да ги наговори да се смират решил со една досетка да им укаже на нивната грешка. Тој им донел еден сноп прачки и им рекол да го скршат. Тие напразно се обидувале бидејќи тоа снопче иако било мало, сепак било цврсто. Тогаш  тој го разврзал снопчето и им ги дал гранчињата едно по едно. Кога ги скршиле со леснотија тој рекол:

– Така и вие, деца ќе бидете лесно несовладливи за непријателите ако бидете сложни. Ако, пак, се карате, ќе бидете лесно совладливи и ќе ве победи.

6. а) Тој учител ни ја кажуваше вистината за настанот.

б) Оваа девојка е наставничка во нашето училиште.

в) Тие ученици ќе се подготвуваат за државниот натпревар.

г) Она маче ми го спаси животот.

д) Оваа ситуација со соседот сè уште ја паметам.

 ѓ) Овие жени стоеја покрај ѕидот и тивко си шепотеа.

е) Таа улица ја поминувам по петпати во ден.

ж) Оној Продавач од долната улица ми рече да те викнам.

з) Тие ливади се полни со инсекти.

ѕ) Она Момче го шеташе кучето.

7. лични заменки: а), б), в); ж); з)/ показни заменки: г); д); ѓ); е); ѕ)
8. а) Тој и таа се другари од градинка.

б) Јас и тој ќе одиме на патување во Италија.

в) Таа  учи во другото одделение.

г) Тој живее во соседната зграда.

д) Тоа седеше на каменот и тивко плачеше.

9. а) Учениците ќе учествуваат на училишниот проект.

б) Мачето ми го спаси животот.

в) Сеќавањата живеат во мене.

г) Реченицана ми е постојано во мислите.

д)Девојкава е сестра на Ива.

ЛАВИРИНТ СО ЗАМЕНКИ

1. посочуваат и заменуваат предмети и лица/ 2. Тие/ 3. трето лице еднина и множина./
2. показна/ 5. Тие / 6. Таа жена седеше на клупата/ 7. членски наставки/8. трето лице еднина, 9. тоа/10. лице/11. Овој/12. Вие.

ТЕМА 4: Синтакса

 4.1 Подмет и прирок

1. а) Игор игра тенис два дена во седмицата

б) Јас  верував во неговите зборови. 

в) Ангела одеше низ  снегот правејќи тесна патека

г) Кокошките избезумено трчаа низ селскиот  двор.

д) Секојдневно тој им  носеше храна на срните во шумата.

2. а) На таблата Маја ја решаваше зададената задача.

б) Вчера нашите деца го освоија златниот пехар.

в) Мачката ги носеше своите мачиња на таванот.

г) Јас ù ветив на мајка ми дека ќе бидам подобар.

д) Планинаревме до врвот на Водно.

3. а) Со еден збор ќе го решиме проблемот.

б) Вчера со моите родители отидовме на гости кај баба ми.

в) Постојано и без срам зборуваше за истите работи.

г) За мојот роденден мајка ми ќе ми направи чоколадна торта.

д) Минатиот вторник ги обравме крушите од овоштарникот на дедо.

4. Пронајди го и обележи го подметот во речениците. Определи кој вид зборови се во функција на подмет.

а) Златарот ми направи убави обетки. _именка__

б) Вие изгледате многу смешно во таа облека. (Заменка)

в) Првиот го зеде клучот од масата. (број)

г) Двајцата тивко и без глас поминаа покрај нас. (број)

д) Јас собирам сликички од светското првенство во фудбал. (Заменка)

ѓ) На масата во дворот седеа петмина. (број)

е) Снегулките полека се пластеа на улиците. (именка)

ж) Високите седеа во последната клупа. (придавка)

з) Брзите веќе беа стигнале на целта. (придавка)

ѕ) Тие не можат да одат на пат. (Заменка)

5.а) Учителот __стоеше__ пред училницата на горниот кат од училиштето.

б) Таа _воздивнуваше__ на секој нејзин збор.

в) Тие _зборуваа__ со гостите на приемот.

г) Јас _ќе размислувам__ долго за раскажаната приказна.

д) Родителите го _чекаа__ на железничката станица.

ѓ) Минутите __течеа__ бавно за нас.

е) Ние денес го __полагавме__ приемниот испит.

6. а) __Тоа__(заменка) ми причинува големо задоволство.

б) __Старите__ (придавка) цел ден седеа на клупите.

в) _Малечкиот___ (придавка) секогаш одеше зад нив.

г) __Тие__(заменка) се радуваа на нивниот успех.

д) __Авионот__ (именка) леташе високо на синото небо.

ѓ) _Будилникот__ (именка) ѕвонеше пет минути.

4.2 Прилошки определби

1. одговорот е индивидуален (а) Тој денес тајно зборуваше за него.)
2. Прилошките определби даваат податоци за околностите во или под кои се врши _дејството_. Тие одговараат на прашањата _кога_?, _каде_?,_како? Прашањата му се поставуваат на _глаголот_ во реченицата. Според видот во македонскиот јазик постојат прилошки определби за_време _, за _ место _ и за __начин_.
3. а) Секое утро (В) со мајка ми одам во училиште (М).

б) Тони тивко (Н) гледаше во фотографијата.

в) Минатиот петок (В)со пријателите се сретна на улицата(М).

г) Минатиот месец(В) нечујно и тивко (Н) го напушти градот.

д) Внимателно (Н)ги береше јагодите од градината (М)и ги ставаше во кошницата.

ѓ) Вчера (В) врнеше силно (Н)во нашето маало.(М)

е) Утре, во 8 часот (В)тргнувам со воз за Загреб.(М)

ж) На минатогодишниот излет(В) си поминавме многу забавно.(Н)

з) Тие одамна (В)влегоа во густата шума.(М)

ѕ) Тој се искачи на врвот од дрвото.(М)

4. одговорот е индивидуален (а) Чичко Диме живее на крајот од уливата).
5. одговорот е индивидуален (а) Се однесуваше чудно во ситуацијата.)
6. одговорот е индивидуален (а) Во сабота одиме на скијање во Маврово.)

4.3 Сложена реченица

 1. а) /б )/ ѓ) / е) / ж) / ѕ).

2. а) Таа ги бараше новите очила, но не ги најде таму.

б) Кучето на Иван многу се исплаши бидејќи вчера силно грмеше.

в) Мајка ми е цел ден на работа затоа ќе се врати доцна.

г) Ја прашав за утрешното изненадување, но таа не знаеше ништо.

д) Вие не сте го запознале мојот вујко иако сте го виделе на фотографија.

ѓ) Кучето скокна од радост кога го слушна гласот на Васе.

3. одговорот е индивидуален (а) Никому не кажуваме за настанот бидејќи сакавме да ги изненадиме.)

4. Вечерта набрзина се подготвив за спиење. Овој пат, како никогаш порано, не ме интересираше кујната и настаните во неа. Сите зинаа зачудени! Јас да не се доберам до тенџерињата и да не гребам по остатоците од филот за тортата и за најубавите колачиња на баба!

 Знаев дека сега сенешто ќе почнат да измислуваат, да си везат „причини“ за одбегнувањето на, обично, ритуалното гребење на тенџерињата, па ми текна да се вратам и на сите јасно да им речам:

– Ај, ве молам да не се занесувате дека се лутам за велосипедот и дека ќе се искомплексирам и слични глупости… Ич нема врска. Сега не можете да ми го купите и нема веќе да се расправаме околу тоа!

5. Луѓето се, навистина, чудни суштества. Не знаат што сакаат… Во тоа се уверив откако А ми кажа за своето заминување. Посакував да не ми имаше кажано… Посакував… Можеше, едноставно, да замине, а не да ме мачи со таа тага во исчекувањето на крајот! Не. Потоа помислував дека вистинскиот доказ на пријателство е тоа што ми кажа однапред… Но многу болеше… Штом ќе излезев од дома го соблекував тажното лице, но откако тој ми откри дека знае сè за училишните случки (од своето шише во мојата соба!) станав повнимателен… Се преправав! Тоа беше малку грдо и неискрено, ама се сетив на зборовите на баба дека она преправање што нè засега само нас и нашите чувства, а ги спасува другите, е во ред!

TEMA 5: Лексикологија

 5.1 Лексичко значење на зборовите

1. Зборот може да има едно или _повеќе_ значења. Различните значења на зборот се наоѓаат во смисловната _поврзаност_ меѓу себе, а најмногу се забележуваат во реченица, во допир со други зборови. Според значенските врски се изделуваат неколку типови лексичко значење_. Синоними се зборови што _имаат различна форма, но исто значење. Зборовите што имаат спротивно значење се нарекуваат _антоними_, а оние зборови што се блиски по изговор и пишување, но __различни по значење_ се нарекуваат _пароними_.
2. космос- вселена/ бавно-полека/ цел- намера/ лут-гневен/ чевли- обувки/ создавач- креатор/зборува- вели/чист-неизвалкан/ бубалки- инсекти/ виножито- божилак
3. каже, рече, зборува, вели/ автор, креатор,создавач,творец ,создател/бавно,полека, споро, тромо/ лут, јадосан,гневен,изнервиран/темен,мрачен,неосветлен,црн.
4. одговорот е индивидуален таинствен (мистичен)/бистар (јасен)/обувки(чевли)/ тврдина (кале)/скришно (тајно)
5. убаво-грдо/ мудро-глупаво/ радост-тага/ден-ноќ/сон-јаве/болест-здравје/ тивко-бучно/ умно-неумно/ диво-питомо/милост-немилост
6. а)лесна/ б) ладен/ в)тивок/ г) тага/ д) многу.
7. Чувствителност- бесчувствителност/болно- безболно/ морал- неморал/ среќа- тага/ мал- голем/ тежок- лесен/ густо- ретко/    чесен-нечесен/ брз- бавен/              добро- лошо.                                      
8. натпис- напис / обред- одред/ метален- ментален/ нервен- нервозен/ болка – Борка/ извор –избор/ констатација- консултација/ суша- слуша/ лоз-воз.
9. одговорот е индивидуален
10. Хоризонтално:4.креатор/7.дебело/8. Убаво/ Вертикално: 1.радост/2. ниско-/3. Метален/5. Обувки/ 6.суша/7 .долго